زمانیکه نهایتا در قرن هفتم  سیستم نگرش کیهانی چینی ها که در آن از "کی" برای توضیح مجازی عملکرد و ساختار هر پدیده ای در جهان استفاده می شد، به ژاپن انتقال یافت، طعم "شین تو" و بودیسم "تندای" به آن اضافه شد. از روی خوش اقبالی یا بد اقبالی مفهوم "کی" در هنگام عبور از دریای ژاپن اصلا شفاف تر نشد. در هر سطحی چه از داروهای سنتی ژاپنی تا علوم و کارهای مدرن قرن دهم، می توان دید که داروهای سنتی ژاپنی و چینی یک مفهوم پایه ای با این مضمون که "معنای انسان کامل چیست؟" را با یکدیگر به اشتراک نهاده اند. زندگی بواسطه "کی" ادامه می یابد (در شکلی از تنفس و انرژی)، نیرویی که بشکل تنفس ظهور می یابد و می توان گردش آن را در بدن احساس نمود. بدین سان داروها و معجون های ژاپنی بطور خاصی تلاش دارند تا در عملکرد "کی" اختلال ایجاد نکنند و عملکرد آن را تسهیل کرده و افزایش دهند.

 آيکیدو بعنوان یک ورزش رزمی ژاپنی که توسط موریهه وشیبا در قرن اخیر توسعه یافت، مفهوم "کی" را بشکل وسیعی بکار برده است. آیکیدو یکی از معنوی ترین هنرهای رزمی است، بطوریکه از آن با عنوان "ذن در حرکت" یاد می شود. معنای آيکیدو نیز "شیوه هماهنگی با کی" است. این موضوع که این مفهوم "کی" دقیقا چیست که باید با آن هماهنگ شد، همواره برای هنرجویان آیکیدو بحث بر انگیز بوده است. برخی بسادگی معتقدند که "کی" در شکل فیزیکی آن وجود ندارد. بجای آن روحیه، اراده، هماهنگی فیزیکی با بکارگیری آرامش و آگاهی مفاهیمی هستند که برای آموزش بکار می روند. این هنرجویان آیکیدو گاه تمایل دارند که از مفهوم فلسفی و روحانی"کی" روی برگردانند. سایر هنرجویان آیکیدو معتقدند که "کی" بشکل فیزیکی وجود دارد و می توان آنرا در فضای پیرامون انتشار داد. بعبارت دیگر آنها از مفاهیمی نظیر "کی" عالم یا انتشار "کی" و نظایر آنها استفاده می نمایند. با ذکر این دو نظر افراطی، نویسنده علاقه ندارد که بگوید واقعیت چیزی است میان این دو نظر. اما حقیقت امر این است که عده کثیری از هنرجویان آیکیدو هنوز و بدون تردید به جستجوی خود برای دستیابی به "کی" ادامه می دهند.

 این امر تا مادامیکه بسیاری از اساتید تمایلی به صحبت کردن در مورد آن ندارند، کاری ساده نیست. آن اساتیدی هم که در اینباره صحبت می کنند، اینکار را به شیوه ای بسیار زبانی و شفاهی و پر از استعاره، تصویر و خالی از شفافیت انجام می دهند. تلاش این مقاله بر آن است تا نوشته ها و آموزشهای کایسو و شاگردانش: اوشیبا، توهئی، یامادا، شیودا، سائوتومی، ناده آئو، دوبوسا، هوما و... ( که در ترتیب خاصی آورده نشده اند) را مورد بررسی و تحقیق قرار دهد تا دریابیم که زمانیکه آنها از مفهوم "کی" صحبت می کردند، منظورشان چه بوده است، یا اینکه دریابیم که شخص چه موقع می تواند تعریف قطعی را از این موضوع بدست آورد. برای ساده کردن موضوع اجازه دهید تا سه تعریف از "کی" را ارائه دهیم:

۱- کی: قائده ای که جهان و هر شخصی را قانونگذاری و اداره می کند، یا همان حقیقت کیهانی.
۲- کی: عملی از یک وضعیت خاص جسم و ذهن که می تواند تاثیری فیزیکی یا فرا مادی داشته باشد. این "کی" می تواند در شکلی فیزیکی، رفتاری یا زبان بدن منتشر و درک شود.
۳- کی: شبیه به ۲. اگرچه این "کی" می تواند بوسیله مفاهیم ذکر شده منتشر و درک شود ولی تنها به موارد ذکر شده در لیست ۲ محدود نمی گردد.

همانطور که مشاهده می کنید با حرکت از ۱ به سمت ۳ با افزوده شدن به مفاهیم فیزیکی، از مفهوم انتزاعی یا مجازی کاسته می شود. البته معنای "کی" به یکی یا ترکیبی از تعاریف فوق محدود نمی شود.

 نوشته ها و آموزشهای سایتو، يامادا، شیودا، هوما، ناده آئو و دوبوسان:

در میان نوشتهایی که در زمینه آیکیدو از شاگردان کایسو بجای مانده است، کتاب "آيکیدوی سنتی" نوشته موریهیرو سایتو بعنوان یک مورد کلاسیک خودنمایی می کند. با اینحال در این کار پنج جلدی، در مورد مفهوم "کی" بطور مختصری بحث شده است: "کی: نیروی حیات بدن. در خلال آموختن آیکیدو نیروی کی شخص می تواند افزایش یابد. در تمرین پیش از اینکه حرکت بدن مستقر و کامل شود، نیروی کی جهت داده می شود." همچنین یک توضیح مختصر در کار اخیر وی "آیکیدو قلب و ظاهر آن" می توان جملات و اشارات کوتاهی را می توان مشاهده کرد که می گوید : "شخص سبب می گردد تا کی یارش جاری گردد" و "کی یارتان را فرابخوانید و آنرا به کی خود اتصال دهید". یکی از اساتید برجسته سن سی یوشی میتسو یامادا در کتاب "تمام آیکیدوی جدید" حتی تعریف کمتری از کی ارائه می کند. او از کی با این عنوان یاد می کند: "نیروی جوهره ذهن که همه ما از آن برخوردار هستیم اما در موقعیتهای بسیار نادری آنرا بکار می بریم."همچنین هیچ اشاره قابل ذکری درباره کی در آثار بنیانگذار آیکیدو یوشیکان، سن سی شی یودا وجود ندارد.

این اساتید، هنرجویان آیکیدو را به معنای واقعی کلمه آموزش داده و تربیت کرده اند. دانش عمیق سن سی سایتو در مورد تکنیکهای آیکیدو بویژه تلاشها و سهم وی در مورد کاتاهای چوب و شمشیر در آیکیدو و حوزه های آیکی-جیتسو درخور احترام بوده است. تکنیکهای منحصر بفرد و ابداع شده توسط سن سی شی یودا تنها می تواند با توازن و آرامشی که در نقاشی های چینی بازتاب پیدا می کند مقایسه شود. به سختی امکان دارد که این اساتید که با شخص استاد "کی" (موریهه وشیبا) مطالعه و تمرین کرده اند از اهمیت "کی" چشم پوشی کرده باشند. شاید شخص چنین فرض کند که این اساتید احساس کرده اند که آموزش "کی"، با هر تعریفی که آنها از آن داشته اند، جایی در یک راهنمای تکنیکی ندارد و بهتر است ناگفته باقی بماند. هنر جویان سطوح بالا، باید ماهیت و جوهر این هنر (آیکیدو) را خودشان با رهنمودهای استاد تجربه و تعریف کنند. این شیوه و سبک آموزش با عنوان شی نین (حک کردن در قلب) شناخته می شود، که برای اهالی مشرق زمین بیگانه نیست. این گفته که "یک دریافت خاص بیرون از کتب آسمانی، به کلمات و حروف وابستگی ندارد" همه آموزه های ذن را یکجا جمع می آورد.  همچنان که سن سی شی یودا می نویسد "آنها (هنرهای رزمی) نباید فقط به تمرینات ذهنی تبدیل گردند، اصول و مبنای بودو یعنی سلوک نباید سهل انگاشته شود، و در شیوه تکنیک ها نباید تنها به شکلی فیزیکی و روحانی فروگذار شود". با این دیدگاه، او (سن سی شی یودا) می خواست که بر اهمیت این ایده تاکید کند که جوهر آیکیدو - یعنی "کی" - خودش را به کسانی که با پشتکار تمرین می کنند و تکنیکهای پایه را تعقیب می کنند، آشکار خواهد ساخت. این نیت و مقصود حتی در مصاحبه ای که استن پرانین با دوشو (استاد بزرگ) داشته است دیده می شود.

رویکردی صادقانه و مستقیم در "آیکیدو برای زندگی"، کتاب سن سی هوما را به مقدمه ای بی نظیر  درمورد اینکه طعم و شکل آیکیدوکا بودن (هنرجوی آیکیدو بودن) واقعا چگونه است، تبدیل می کند. کتاب "آیکیدو برای زندگی" بخودی خود یک راهنمای تکنیکی نیست، اگر چه شامل تعدادی تکنیک و تمرین هم می گردد، در عوض بازتابی است بر فرایند آموزش های فیزیکی و ذهنی در آیکیدو. کتاب سن سی هوما، احساس صادقانه او را در مورد این هنر (آی کی دو) و شیوه ای که باید تمرین شود، بازتاب می دهد. او یک حرکت ایریمی در آی کی دو را از بسیاری حالات صحیح و نادرست به نمایش می گذارد. سن سی هوما تمام بخش دوم از کتاب خود را به بحث پیرامون "کی" اختصاص می دهد، که به باور او وجود خارجی ندارد. او در این باره چنین می نویسد: "کلمه Ki از دو حرف درست شده است K و I نه چیزی بیش از آن. البته شما می دانید که درک کردن چیزی که فقط می توان آنرا تصور کرد تا چه حد دشوار است. برخی سعی می کنند تا این چیزهایی را که وجود ندارند با کشاندن توضیحات خود به قلمرو راز و رمز توضیح دهند. افسانه و راز "کی" بسیاری از هنرجویان را فریب داده است" 

برای سن سی هوما "کی" نه رنگ، نه شکل و نه وزن دارد و نمی تواند توسط افرادی که به "کی" اعتقاد دارند نشان داده شود، بر همین منبا به سادگی معتقد است که "کی" در شکل فیزیکی آن وجود ندارد. اگر چه سن سی هوما در حیطه کتاب خود به سراغ بحث در مورد عدم وجود "کی" به شکلی که او در نظر دارد نمی پردازد، در عوض او شخص را وادار می کند که مفهوم "کی" را از طریق تمرینات روزمره در داخل و خارج از دوجو (محل تمرین) کشف نماید، نه اینکه بشکل کورکورانه ساير تعاریف را بپذیرد. آیکیدو در نگاه سن سی هوما عبارت است از "آموزش دادن ذهن" که خود را از راه تنفس آشکار می سازد. زمانیکه ذهن شخص، حرکات بدنش و تنفسش در هماهنگی با محيط پیرامون قرار گیرد، شخص می تواند معنای حقیقی آیکی را تجربه کند. در این دیدگاه مفهوم کی که سن سی هوما ارائه می دهد، بنظر می رسد شبیه به تعریف ۲ باشد که در بالا به آن اشاره شد. سن سی هوما اعتبار تعدادی از تکنیکهای پیشرفته نظیر "دستی که خم نمی شود" و "بدنی که قابل بلند کردن از زمین نیست" را  به تمرینات مداوم می داند و نظریه "قدرت اسرار آمیز کی" را رد می کند. هر چند که وی به تمریناتی در آیکیدو نظیر نی کیو، کوته گایی شی و گرم کردنهای مچ و تمریناتی نظیر دست باز (ته کاتانا) و غلتیدن از پشت برروی نقاط فشار نیز تاکید دارد. که این موضوع در تناقض با نظریات قبلی او بنظر می رسد. مفاهیم keiraku (درجه کمال)، rokuzo (شش اندام منفی یا مادینه) و roppu (شش اندام مثبت یا نرینه) که در کتاب سن سی هوما از آنها یاد شده است، توسط داروهای سنتی چینی ابداع یا کشف شده اند. از این منظر shiatsu (یا نقاط فشار) تمامی پایه های تئوری خود را از طب سوزنی چینی به ارث برده اند. مفهوم کانالهایی که در بشر (و سایر حیوانات) وجود دارد و اینکه آنها با اندامهای نرینه و مادینه در ارتباط قرار دارند  به داروهای سنتی چینی منحصر می گردد (که لزوما معادلی برای آنها در داروهای غربی نیست). هدف اصلی این داروها بگردش در آوردن "کی" یا همان "چی" در بدن است. "کی" که در اینجا به آن اشاره شده است یک وجود فیزیکی است که پیش تر با توجه به داروهای سنتی چینی تعریف شد. کسی نمی تواند این مفاهیم را بدون پذیرش علت وجودی آنها بکار گیرد. بنظر می رسد که سن سی هوما وجود ماهیت فیزیکی "کی" را انکار کرده است تا آنرا بشکلی دیگر بکار گیرد.

روبرت ناده آئو اولین شاگرد آمریکایی استاد بزرگ بود که جهت یادگیری آیکیدو در اوخر هفتاد سالگی استاد نزد وی آمد. ناده آئو که در چندین هنر رزمی متبحر بود، تاثیر عمیقی بر روی شاگردانش داشت. او نه تنها تکنیکهای فوق فیزیکی خود را به آنها آموخت، بلکه شیوه داینامیک و پویای خود را که از هماهنگی ذهن و جسم ناشی می شد به آنها آموزش داد. اگر چه نوشته ای از او بجای نمانده است، آموزشهای وی از آثار شاگردان ارشدش یعنی ریچارد هکلر و جورج لئونارد قابل استخراج و استنتاج است.

در کتاب "پهلوان نهایی" سن سی لئونارد یک همایش انرژی-بدن را که به پیشگامی سن سی ناده آئو راه اندازی شده بود، توضیح می دهد. این همایش یا کارگاه با این فرضیه که "یک میدان انرژی پیرامون بدن هر انسانی وجود دارد" آغاز شد. این انرژی همان "کی" است. یکی از تمرین های این همایش "احساس کردن انرژی بدن" است، که در آن هر افراد بصورت دو به دو روبروی هم می ایستند در حالیکه دستهایشان را به سمت هم دراز کرده اند. زمانیکه شخص انرژی یارش را احساس کرد، از او خواسته می شود که فاصله اش را از يارش بیشتر کند و ببیند که با چه اندازه دور شدن از یارش هنوز می تواند انرژی او را احساس کند. همچنین از سایر تمرینات سن سی ناده آئو آشکار است که ایده "کی" که او در نظر داشته است با تعاریف ۲ و ۳ هماهنگی دارد.

در کتاب "آناتومی تغییرات" نوشته سن سی هکلر، تلاش وی به منظور استفاده از اصول آیکیدو در روان درمانی به تصویر کشیده شده است. در این کتاب نقطه "هارا" با این مضمون شرح داده شده است:"نقطه ای که دو اینچ زیر ناف قرار دارد، بعنوان مرکز جاذبه و محلی که کی (انرژی حیات) از آنجا منشاء می گیرد". شخص می تواند در این ناحیه حرارتی را احساس و تصور کند و از آن برای متمرکز شدن بر خودش و همچنین اتصال خودش با زمین استفاده نماید. شخص می تواند "کی" را امتداد و توسعه دهد، بدین شکل احساس و تصور کند که یک دنباله قدرتمند و جاری از شکم وی آغاز می شود، در لگن خاصره و پاها امتداد می یابد و به اعماق زمین می رود. بشکل مشابهی برای اجرای "دستی که خم نمی شود"، باید شخص احساس و تصور کند که یک انرژی پرقدرت در دست و بازویش گسترش می یابد و از انگشتانش خارج شده به فاصله ای تا هزاران مایل دورتر امتداد می یابد. برای دست یافتن به یک انرژی نامحدود و بی انتها که بدون تلاش و زحمت از دستتان عبور می کند، دست خود را مانند لوله آبی تصور کنید که آب با فشار از آن در حال عبور و فوران است. زمانیکه شما سوزش، لرزش یا جریانی را در بدن و بازوهای خود احساس کردید، به آرام ماندن ادامه دهید، و بگذارید این حسها به لحظه حال پیوند بخورند و در بدن شما جریان یابند." دوباره در این روش تصویرسازی از "کی"، مشاهده می شود که تشابه زیادی با آنچه در تعاریف ۲ و ۳ وجود دارد.

 اما سن سی تری دبوسان ماموریتی را هنگامیکه که بعنوان یکی از شاگردان مقیم در نزد استادد بزرگ مشغول آموزش بود، از استاد بزرگ دریافت کرد، تا روح آیکیدو را در بین هموطنان خود منتشر سازد. زندگی او اثباتی بر این موضوع است که تا چه حد بر قولی که به خود داده بود تا یک هنرور "کی" باشد، کوشا بود. تنها اثر مکتوبی که از او بجای مانده کتابی است با عنوان "آیکیدو در زندگی روزمره" که با آموزش هایش ایده اش را در قلب بسیاری حک نموده است. در این کتاب سن سی دبوسان به نقطه واحد (هارا) اشاره می کند و از آن با عنوان محلی که شخص باید در آن زندگی کند یاد می کند و می گوید "آن (هارا) عضوی است که بواسطه آن هر حمله ای را می توان بسیار سریع تر از آنچه در توان قابليتهای هوش و ذهن است، احساس کرد". این نقطه واحد به گفته سن سی دبوسان روح محافظ، کی، است، همان مفهومی که در تمرین "بدنی که نمی توان آنرا از زمین جدا کرد" به خدمت گرفته می شود. اما "کی" همینطور به معنای "ارتباط شخص با حیات، زمان، فضا، آگاهی و انرژی" نیز هست. سن سی دبوسان در طی زندگی اش هنروری بوده که بیشترین انواع عملی و قابل استفاده "کی" را ارائه کرده است. کتاب "آیکیدو در زندگی روزمره" به این منظور نوشته شد تا مشکلات و برخوردهای زندگی را با تکنیکهای آیکیدو حل کند. همانطور که وی می نویسد: "امکان دارد که یک شخص فریبکار یا دروغگو از تکنیکهای آیکی یا هر حمله ای برای کشتن یا پیروز شدن بر فرد بداقبالی که به او حمله کرده است استفاده کند، اما چیز عجیبی در مورد کسانی که شروع به یادگیری این تکنیکها می کنند وجود دارد، حتی غیرمعنوی ترین افراد نیز با گذشت مدتی از آموزش هایشان به کنار گذاشتن خشونت شان و چشم پوشی کردن از جنگ طلبی شان و اتصال دوباره به نیروی حیات روی می آورند". با توجه به داستان معروف او که "یک کلام دوستانه می تواند جنگی را فرو بنشاند" شخص می تواند روح و جوهر آیکیدو را در زندگی پر تاثیر اجتماعی سن سی دبوسان ببیند. بنظر می رسد که تعریف سن سی دبوسان از "کی" تمامی تعاریف فوق را پوشش می دهد.

امید آنکه مفید واقع گردد.